Propagatienieuws – 9 nov 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Vorige week waren de propagatieomstandigheden op de kortegolfbanden vrij goed, mede door de grotendeels rustige geomagnetica. De zonneflux lag de hele week tussen 240 en 260. In totaal veroorzaakte de zonneactiviteit van vorige week bijna 40 M-vlammen en een X2.39-zonnevlam, die niet gepaard ging met een coronale massa-ejectie. In plaats daarvan was er een uitbarsting van een zonnefilament, wat resulteerde in een coronale massa-uitstoot. Dit had echter geen grote invloed op het magnetische veld van de aarde.

Op 7 november raakte een CME de aarde, maar de impact was vrij zwak. Overigens veroorzaken CME’s niet altijd geomagnetische activiteit wanneer ze inslaan. Het is ook mogelijk dat geomagnetische activiteit pas later optreedt, namelijk wanneer de aarde in de staart van de CME terechtkomt. De zuidelijke magnetische velden van de staart kunnen het noordelijke planetaire magnetische veld van de aarde opheffen. Dit kan leiden tot een soort scheur in de magnetosfeer van de aarde. De zonnewind stroomt dan door deze kloof en leidt vaak tot poollichtverschijnselen op hogere breedtegraden. Dit was vrijdagavond het geval: de Bz-waarde wees met een negatief teken naar het zuiden en vanuit heel Canada en het noorden van de VS werd rood poollicht gemeld.

Een recent rapport op spaceweather.com suggereerde dat de zonnecyclus op het zuidelijk halfrond van de zon misschien zijn hoogtepunt heeft bereikt, maar dat er op het noordelijk halfrond nog een weg te gaan is.
Het is gebruikelijk dat er twee pieken zijn in een zonnecyclus omdat de twee halfronden zelden synchroon lopen. We zullen moeten afwachten, maar het zou kunnen betekenen dat er nog drie tot zes maanden met hoge SFI-cijfers nodig zijn terwijl het noordelijk halfrond de achterstand inhaalt.


HF-vooruitzichten

Voor de komende dagen wordt een zonneflux verwacht tussen 225 en 230. Er zijn momenteel geen CME’s die richting aarde bewegen, maar een coronaal gat kan volgende week geomagnetische storingen veroorzaken, die merkbaar zullen zijn op de lagere kortegolfbanden. De maximaal bruikbare frequentie (MUF) zal variëren van 10 MHz aan het eind van de nacht tot ruim 40 MHz overdag. De 10m band zal gedurende de daglichturen open zijn. In de middag ligt de foF2, d.w.z. de verticale of kritische frequentie, rond 14 MHz. Dit betekent dat de dode zone op de 20 m-band dan verdwenen is en dat daar gedurende enkele uren verbindingen met steil stralende antennes over korte afstanden kunnen worden gemaakt. Zodra de zon onder gaat zal, zoals gebruikelijk in deze tijd van het jaar, de MUF snel afnemen. De 20 m-band sluit tussen 20 en 22 uur UTC. Voor de komende weken neemt de 30 m-band dan de rol over van de hoogst continu open band.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

De combinatie van vochtige lucht en hogedrukgebieden van afgelopen week hebben leuke tropocondities opgeleverd waardoor op 2m ook Hongarije bereikbaar was voor de beter uitgeruste stations. De beste DX langs was zoals gebruikelijk aan de randen van de hogedruk. Tropo zal in de komende dagen wat afnemen, maar er zitten nieuwe hogedrukgebieden aan te komen. Goed nieuws voor de tropo jagers; minder voor wie regenscatter wil doen op de microgolfbanden.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

De hogere zonneflux en bijbehorende MUF zijn ook positief voor VHF. Op 40.680 zijn in FT8 vaak intercontinentale signalen te horen uit OD en ZS. Op 6m is bijna dagelijks F2-laag propagatie mogelijk die ’s ochtends openingen biedt naar Zuidoost-Azië en Amerika in de middag. Op 5 november wat er op 6m ook een opening naar Guam in de Stille Oceaan.

(zie https://ei7gl.blogspot.com/2024/11/opening-from-guam-to-ireland-on-50-mhz.html)

Vanuit zuid Europa zijn er afgelopen maand ook weer openingen gemeld via transequatoriale propagatie (TEP) naar Sint-Helena. Helaas ligt onze regio daarvoor te noordelijk.

Uit de blog van EI7GL:

Van de 31 dagen in oktober 2024 waren er 22 dagen waarop Trans-Equatorial Propagation op 144 MHz werd gemeld tussen St Helena en het Iberisch schiereiland. Aangezien Garry ZD7GWM de enige persoon is die actief is op 144 MHz vanaf Sint-Helena, hangt elke gerapporteerde activiteit natuurlijk af van zijn activiteit.

Er waren ook een paar dagen waarop TEP niet mogelijk leek vanwege geomagnetische storingen. Toch is het opmerkelijk dat er een TEP-pad was op 144 MHz naar St Helena op twee-derde van de dagen van de maand.

De meest geschikte modes voor TEP zijn Q65-30B modus gebruikt en voor de tweede helft de Q65-60D modus. Op 144 MHz staan de TEP-paden haaks op de geomagnetische evenaar.

De meeste stations aan het noordelijke uiteinde van het TEP-circuit bevinden zich in Portugal en de EA4 & EA7 regio’s van Spanje. Het is interessant om te zien dat EA3CJ in het noordoosten van Spanje de uitschieter is en ver ten oosten van de rest.

Zie https://ei7gl.blogspot.com/2024/11/tep-openings-on-144-mhz-band-from-st.html

Meteorscatter ziet er veelbelovend uit met een piek van de Tauriden op dinsdag en een piek van de Leoniden in het volgende weekend op zondag.
Voor de komende dagen is er weinig kans op aurora maar het blijft relevant om de actuele activiteit op de zon en de effecten daarvan op de Kp index goed in de gaten te houden voor tekenen dat deze boven de 4 uitkomt.

EME

Voor EME-operators is de declinatie van de maan negatief, maar stijgende en weer positief op dinsdag. Padverliezen nemen af naarmate we het perigeum naderen komende donderdag. 144MHz hemelruis is matig tot laag deze komende week.


Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentre ,  darc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.uk,  swpc.noaa.gov, www.solarham.net en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl