Propagatienieuws – 7 sep 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De zonneflux bereikte vorige week ook waarden ver boven de 200. Voor de hogere HF banden heeft dat positieve effecten. Deze gaan vroeg in de ochtend open naar Oost-Azië en Australië. Bij zonsopkomst is de kritische frequentie al hoog genoeg voor regionale NVIS-verbindingen.
Het relatieve zonnevlekkengetal heeft ook piekwaarden bereikt. Het maandgemiddelde in augustus was 215,5, het hoogste niveau in 23 jaar. Daarmee is het beduidend beter dan Solar Cycle 24 en het ziet ernaar uit dat er nog meer gaat komen. Toch wachten we nog steeds op een permanente opening van de 10 m-band, zodat bijna elk punt op aarde kan worden bereikt met een zeer laag zendvermogen. Het is echter waarschijnlijk slechts een kwestie van tijd voordat deze gunstige propagatieomstandigheden werkelijkheid worden.

HF-vooruitzichten

Terwijl het afgelopen weekend enkele geomagnetische stormen bracht, was het aardmagnetisch veld tot woensdagmiddag meestal rustig. Hoelang dat duurt is afhankelijk van de ontwikkelingen op de zon.

Er is onder andere het coronale gat CH65, dat zich in het noordwestelijke kwadrant van de zon bevindt – en dus in een naar de aarde gerichte positie voor de zonnewind.

De kansen op zonnevlammen zijn momenteel relatief laag, met 65% voor M-vlammen en 10% voor X-vlammen. Op de achterkant van de zon zijn recent enkele stevige CME’s geweest. Dit is een indicatie dat er een erg actief gebied staat aan te komen.

Voor de komende dagen worden zonnefluxwaarden van circa 245 verwacht. 21 MHz zal dan kort na zonsopgang opengaan tot ongeveer 21 UTC, 14 MHz tot ongeveer middernacht en langer als de aardmagneetveld rustig is. Sporadische E kan nog steeds voorkomen, maar het seizoen loopt langzaam ten einde.

September is een goede maand voor noord-zuid paden en paden naar Noord-Amerika zullen verbeteren naarmate we oktober ingaan.

Tip DF5JL: Tot slot een verwijzing naar een onderzoek dat op 30 augustus is gepubliceerd in het internationale wetenschappelijke tijdschrift NATURE. Het gaat over de enorme explosie die vorig jaar de mega-raket Starship van SpaceX vernietigde op een hoogte van ongeveer 150 kilometer. Dit veroorzaakte bijna een uur lang een gat in de ionosfeer, dat zich uitstrekte van het Mexicaanse schiereiland Yucatán tot het zuidoosten van de VS – volgens de studie een van de grootste ionosferische “gaten” ooit ontdekt. Terwijl sommige wetenschappers de chemische effecten van de grote vuurzee als de belangrijkste oorzaak van het gat zien, gelooft Yury Yasyukevich, een atmosferisch fysicus aan het Instituut voor Zonne-aardefysica in Irkoetsk en co-auteur van het onderzoek, dat de oorzaak een schokgolf was die door de explosie werd veroorzaakt en die sneller reisde dan de geluidssnelheid. Yasyukevich is vooral verrast door de omvang van de verstoring. “Dit betekent dat we de processen in de atmosfeer niet begrijpen,” zegt Yasyukevich. Het onderzoek werd voor het eerst gepubliceerd op 26 augustus in het tijdschrift Geophysical Research Letters.
Verstoringen in de ionosfeer kunnen niet alleen invloed hebben op satellietnavigatie, maar ook op kortegolfcommunicatie en radioastronomie. Met het toenemende aantal raketlanceringen zouden deze effecten een groot probleem kunnen worden, aldus het Nature-artikel. Geïnteresseerden kunnen het artikel vinden op https://www.nature.com/articles/d41586-024-02841-4.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Dit weekend passeert een lagedrukgebied over onze regio. Op de kaarten van dxinfocentre  is duidelijk te zien dat daardoor alle kleur en daarmee de tropocondities ver uit de buurt komt te liggen. Er wordt wel neerslag verwacht, met kansen op regenscatter.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Voor de komende dagen is de verwachte Kp te laag voor aurora. De herfst is vaak een goede tijd van het jaar hiervoor. Het is nuttig om de Kp-index in de gaten te houden, vooral als je signalen hoort die ‘waterig’ klinken op de HF- en LF-banden.
Sporadic-E beperkt zich in deze tijd meestal tot de kortegolf banden met soms nog een korte opening op 6m.

Er is deze week één kleine meteorenregen. De September Epsilon-Perseïden piekt de 9e, met een lage zenitale uursnelheid van vijf. Deze bui produceerde onverwachte uitbarstingen in 2008 en 2013, maar modellering geeft aan dat de activiteit in 2024 niets ongewoons zal zijn.


EME

Voor EME-operators is de declinatie van de maan nu negatief en daalt verder tot minus 29 graden volgende week woensdag. De zichtbaarheid van de maan blijft afnemen, net als de piekhoogte van de Maan, terwijl de padverliezen na het hoogste punt afnemen. 144MHz hemelruis neemt toe van matig vandaag, de 8e, tot meer dan 2.500 Kelvin volgende week woensdag.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentre ,  darc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.uk,  swpc.noaa.gov, www.solarham.net en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl