Propagatie nieuws – verschijnt automatisch op de voorpagina

Propagatienieuws – 27 april 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De zonneactiviteit was de afgelopen dagen matig, met herhaaldelijk kleinere uitbarstingen van M-klasse zonnevlammens. Nadat het aantal actieve zonnevlekkengebieden soms 16 bereikte, neemt het momenteel weer af.

Door de rotatie van de zon draait een groter deel van de zonnevlekken voorbij de westelijke rand van de zon naar de achterkant van de zon. Sommige van de overgebleven grotere en complexere gebieden worden kleiner. Dit zou de komende dagen ook tot uiting moeten komen in het zogenaamde zonnevlekkengetal (SN). Dit bereikte donderdag een vrij hoge waarde van 283 en is sindsdien gedaald tot onder de 200 eenheden. Het is echter goed om te onthouden hoe dit getal tot stand is gekomen: het is de som van het aantal individuele vlekken en het aantal vlekgroepen vermenigvuldigd met 10. Dit werd geïntroduceerd door Rudolf Wolf in 1849, toen de Zwitserse astronoom de leiding had over de universiteitssterrenwacht van Zürich. Het observatorium was in die tijd toonaangevend op het gebied van zonneobservatie. Bijvoorbeeld, 133 individuele vlekken in 15 groepen is gelijk aan 133 plus het product van 10 keer 15, dus 133 + 150, wat een relatief zonnevlekkengetal van 283 oplevert.

Hey aardmagnetisch veld was deze week nogal wisselvallig. Terwijl de k-index afgelopen weekend 6 bereikte, lokaal zelfs 7, werd het gedurende de week af en toe erg rustig, ondanks de vele coronale massa-ejecties (CME’s) die de aarde grotendeels misten.

HF-vooruitzichten

De komende dagen is er slechts een kleine kans op de komst van nog meer kleinere CME-invloeden. Elke CME kan echter gecombineerd worden met opkomende snelle zonnewinden, zodat er actieve tot licht stormachtige perioden kunnen ontstaan. De oorzaak van de verhoogde zonnewinden zijn coronale gaten op lagere zonbreedtegraden.

Voor de komende week als geheel verwacht de NOAA een magnetisch rustige algemene situatie. De zonneflux vertoont ook een dalende trend in de voorspellingen van de Amerikaanse luchtmacht, waarbij waarden tussen 150 en 130 worden verwacht.

Aangezien de ionosfeer meestal traag reageert op deze verandering, zullen de propagatieomstandigheden echter niet significant veranderen. 15 meter is waarschijnlijk de beste band voor DX; 12 en 10m kunnen ook kortere openingen laten zien als het aardmagnetisch veld rustig blijft..De 20 meter band ontwikkelt zich langzaam maar zeker tot een 24-uurs band, ook hier onder de beperking dat het magnetisch veld van de aarde rustig blijft. Sporadische E laat nog even op zich wachten en tot nu toe is er nog geen grote opening geweest op 6 meter.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Voorlopig blijven de lagedrukgebieden het weerbeeld bepalen. Voor de tropocondities maakt het niet veel uit waar deze liggen; de kans op tropo is nihil. Voor de buien s de ligging wel van belang, Regenscatter mogelijkheden zijn voorlopig beperkt.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

We zijn voorbij de piek van de Lyriden meteorenregen, maar de Eta-Aquariden, met een Zenithal Hourly Rate van 50, piekt aanstaande zondag de 5e rond 2100UTC. Tot die tijd zijn er kansen met random meteoren op willekeurige activiteit, met als optimum rond zonsopgang.

De zon is de laatste tijd weer actiever, maar de huidige K van circa 4 is te laag voor aurora.

Sporadisch-E produceert meestal een paar vroege openingen in mei voor de piek in juni. Controleer de DX-clusters laat in de namiddag of vroeg in de avond aangezien de openingen heel kort kunnen zijn vroeg in het seizoen. Begin op de 10m-band en schakel over naar de 6m-band als er short skip binnen Europa is. Digitale modi zijn gevoeliger, dus kijk naar FT8-rapporten om te zien waar de kansen het grootst zijn.

Op de blogspot van EI7GL staat een opmerkelijk bericht van Trans-Equatorial Propagation (TEP) op 70 cm tussen A65BR (UAE) en FR4OO (Reunion Island) op 23 april. Eerder was al gebleken dat dit pad TEP op 2m mogelijk maakt. De gebruikte mode op 70 cm was Q65

[ https://ei7gl.blogspot.com/2024/04/5000km-tep-opening-on-432-mhz-band-in.html ]

EME

Voor EME-operators staat de maan zondag de 28e, op minimale declinatie, wat betekent dat we de komende week korte maanvensters zullen hebben. Padverliezen nemen af maar het perigeum, wanneer de maan op haar dichtste punt staat, is nog meer dan een week weg. 144MHz hemelruis is hoog dit weekend, eindigend op 28 april, maar daalt naar laag tegen het einde van de komende week.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentredarc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.ukswpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Propagatienieuws – 20 april 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Veel cijfers m.b.t. zonneactiviteit waren afgelopen week opmerkelijk. Op vrijdag een sterke magnetische storm van categorie G3; veertien actieve zonnevlekkengebieden, een zonnevlekkenaantal van 247 en een zonneflux van 227 – de hoogste waarde sinds januari 2023!

Toch is het resultaat is niet erg overtuigend. Dit komt doordat de bijna zomerachtige chemische processen in de ionosfeer voorkomen dat de hoge zonneflux leidt tot een langdurige opening van de 12 en 10 meter banden.

Het was een bijzondere situatie in de loop van vrijdag en daarom wordt er in dit radioweerbericht dieper op ingegaan. De late aankomst van een CME, die op 15 april de zon verliet, zorgde er aanvankelijk voor dat de snelheid van de zonnewind vrijdagochtend toenam. Deze werd verder versterkt door snelle winden van een coronaal gat. Bovendien draaide de belangrijke noord-zuidcomponent (Bz) van het interplanetaire magnetische veld IMF naar het zuiden met de komst van de CME, d.w.z. hij werd negatief. De aanvankelijk rustige geomagnetische activiteit nam in de middag toe en ontwikkelde zich tot een ware matige magnetische storm (G2/Kp 6), die af en toe de drempel overschreed naar een zware storm (G3).

De positieve fase die gepaard ging met de aankomst van een CME leidde op vrijdagochtend tot een korte opening van de band naar Australië. De condities daalden daarna en bleven de rest van de dag ver beneden verwachting. De stormachtige magnetiek bedierf vooral het radioplezier op de lagere banden.

HF-vooruitzichten

Tot het begin van de week moeten we rekening blijven houden met een sterkere zonnewind en wisselvallige, deels actieve, deels stormachtige aardmagnetisme. De zon zal matige activiteit vertonen met mogelijk verdere coronale massa ejecties (CME). Geïsoleerde M-klassse zonnevlammen worden verwacht met een waarschijnlijkheid van 75%. Zelfs als de actieve zonnevlekgebieden momenteel slechts een licht complexe magnetische configuratie vertonen, kunnen er ook geïsoleerde X-vlammen uitbarsten. De kans hierop is 20 procent.

In de loop van de week zou de zonneflux waarden tussen 190 en 200 moeten laten zien, voordat hij volgend weekend weer aanzienlijk daalt. Op magnetisch rustige dagen kunnen we zeker goede DX-condities verwachten tussen 10 en 21 MHz, 10 meter zou ook open moeten gaan, maar niet permanent. De voorbije dagen waren er de eerste, nog vrij aarzelende short-skip openingen via het sporadische E-laag. Er gebeurt ook iets op 50 MHz, waar nog steeds trans-equatoriale propagatie naar zuidelijk Afrika te vinden is.

Guglielmo Marconi had hier geen idee van toen hij met zijn experimenten met elektromagnetische golven begon. Op dit moment vieren we de 150e geboortedag van deze grote onderzoeker, ingenieur en technologiemagnaat. Marconi werd geboren op 25 april 1874 in Bologna, Italië, en was zoiets als de Elon Musk van zijn tijd. Hij had een blijvende invloed op de wereld van draadloze communicatie. Tot op de dag van vandaag wordt het Italiaanse woord “marconista” gebruikt als synoniem voor telegrafist.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

De kaarten op dxinfocentre tonen weer eens uitgebreidere gebieden van verhoogde tot sterke tropocondities tussen Ierland en Noord Spanje. Dit heeft te maken met een hogedrukgebied boven het Verenigd Koninkrijk. Voor onze regio is dat te ver weg, maar let levert wel wat rustiger weer op met minder kans op regenscatter (lees buien).

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Dit eerste weekend valt samen met de piek van de Lyriden meteorenregen die de 21e en 22e piekt, dus het is de moeite waard om de gebruikelijke meteorscatterfrequenties te controleren. Als je niet bekend bent met de meteoorfrequenties en de variaties van dag tot dag, bezoek dan het uitstekende Radio Meteor Observing Bulletin op rmob.org dat elk uur een weergave geeft vanaf verschillende locaties over de hele wereld. Je kunt nog veel meer nuttige links naar bronnen over meteoorverstrooiing vinden door op rsgb.org te zoeken naar ‘meteor scatter’.

De zon is een beetje wakker geworden sinds vorige week en een paar aurora flutter signalen op de LF-banden suggereren dat we het nog niet moeten opgeven voor deze lente. Houd zoals gewoonlijk in de gaten of de Kp-index boven de 5 komt (maar niet in de komende dagen te verwachten)..

De late aprilperiode kan enkele vluchtige Sporac E-gebeurtenissen aan het begin van het seizoen opleveren, vooral voor de 10- en 6m-banden. Een paar zwakke 5MHz Sporadic-E kritische frequenties werden  afgelopen dagen genoteerd op de Dourbes plot op propquest.co.uk.

EME

Voor EME-operators wordt de declinatie van de maan vandaag, de 21e, weer negatief, maar de padverliezen nemen af omdat we gisteren, de 20e, het hoogste punt zijn gepasseerd. 144MHz hemelruis is laag maar neemt toe tot matig tegen het einde van volgende week.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentredarc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.ukswpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Propagatienieuws – 13 april 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Afgelopen week was weinig spectaculair met overwegend rustige tot levendige geomagnetisme (Kp 2-3) en een weer wat oplopende zonnefluxindex. Vermeldenswaardig is wel een zonnevlam met een magnitude van M5,35 op donderdagmiddag (1706 UTC). De bron van de explosie bevond zich nog steeds achter de noordoostelijke rand van de zon. Daar waren al tekenen van: Een actief gebied zou het deel van de zon binnendringen dat in het weekend voor ons zichtbaar is. En dus aardgericht worden.

Het oude actieve gebied 3615 aan de zuidoostelijke rand van de zon zou ook weer zichtbaar en actief kunnen worden. Het veroorzaakte een paar weken geleden verschillende M-fakkels en een X-klasse uitbarsting.

We hebben te maken met de terugkeer van opvolgende regio’s in twee grote zonnevlekkengroepen boven de oostelijke zonnehorizon. Tegelijkertijd nemen we geen significante uitstroom van actieve regio’s waar boven de westelijke zonnehorizon. Een toename van de zonneflux in de orde van grootte van 160 eenheden is dus mogelijk in de komende dagen.

HF-vooruitzichten

Er zijn momenteel slechts vijf zonnevlekgebieden met eenvoudige magnetische configuraties op de zichtbare zonneschijf. De snelheid van de zonnewind is normaal. De geomagnetische omstandigheden zijn nog steeds overwegend rustig.

Het risico op zonnevlammen zal de komende dagen licht toenemen (M 35%, X 01%, Proton 01%), Zondag en maandag passeren twee massa-ejecties en zal het aardmagnetische veld wat actiever worden met een Kp van4 tot 5.

Beide CME’s zijn het resultaat van uitbarstingen van filamenten (respectievelijk 11 april /0540 UTC en 12 april /0020 UTC). Snelle zonnewind van een coronaal gat kan zich hiermee vermengen. Volgens het Amerikaanse weerbureau NOAA is er in het weekend kans op kleine geomagnetische stormen. De activiteit zal tegen dinsdag weer afnemen, dus we kunnen daarna een meestal rustig niveau verwachten, afhankelijk van de intensiteit van de zonnewind.

De propagatieomstandigheden zullen onveranderd blijven. De MUF varieert van circa 14 MHZ in de nacht tot 30 MHz rond het middaguur. De meest stabiele DX-signalen zijn op de 20, 17 en 15 meter banden. Luide signalen uit Zuid-Amerika zijn ’s ochtends te horen op 7, 10 en 14 MHz. 12 en 10 meter zijn zwakker wat betreft intercontinentale DX door de seizoensgebonden lagere MUF3000.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Een hogedrukgebied boven de Alpen zorgt voor wat gebieden met verhoogde tot sterke tropo langs het kanaal en in de golf van Biskaje. It is echter maar van korte duur. Maandag en dinsdag is een lagedrukgebied in onze regio weer dominant met alleen kansen voor regenscatter.

Enkele weken geleden is aandacht besteed aan bliksemscatter op 1296 MHz. Op de blogspot van EI7GL is ook een post te vinden van bliksemscatter op 144 MHz over 277 km tussen Griekenland en Turkije  [ https://ei7gl.blogspot.com/2024/04/guest-post-example-of-lightning-scatter.html ]

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Meteorscatter is de moeite waard aangezien we de piek van de Lyridenregen op 21 en 22 april aan het einde van volgend weekend naderen.

Door de rustigere zonneomstandigheden is het poollicht lager op de lijst komen te staan, maar het is nog steeds een goede oefening om op te letten als de Kp-index boven de vijf komt.

Het Es-seizoen zal naar verwachting snel beginnen. Je kunt het meestal zien aan luide short-skipopeningen op 10 meter in Europa. De 6 meter band is ook een goede indicator, bij voorkeur in de ochtend en late namiddag. Zuid-Europese stations genieten al van frequente TEP-openingen (TEP = Trans-Equatorial Propagation; zie [1]). De 40 MHz-band kan ook worden waargenomen. Deze werd in Spanje vrijgegeven voor een periode van achttien maanden in de frequentieband 40.650 tot 40.750 MHz. Meer informatie over 40 MHz is te vinden op [2].

[1] _https://k9la.us/Trans-Equatorial_Propagation.pdf <https://k9la.us/Trans-Equatorial_Propagation.pdf>_
[2] _https://ei7gl.blogspot.com/p/40-mhz.html <https://ei7gl.blogspot.com/p/40-mhz.html>_

Er zijn onlangs veel opmerkelijke Trans-Equatorial Propagation (TEP)-openingen geweest op de 144 MHz-band van Namibië naar (zuid) Europa. Het probleem met avondtype TEP is dat de signalen vaak erg vervormd zijn op 144 MHz en modi zoals FT8 vaak niet werken. Om dit probleem aan te pakken, zijn er geslaagde testen uitgevoerd met de mode Q65. Er is gekozen voor de frequentie 144,190 MHz om deze TEP-tests uit te voeren. Dit is NIET de officiële Q65-frequentie.

Het probleem is nu dat naarmate het nieuws van de TEP contacten zich verspreidde, Europese stations elkaar beginnen te werken op 144.190 MHz met Q65. Het probleem hierbij is dat ze de zwakke TEP-signalen uit Afrika blokkeren.

De organisatoren van de TEP-tests hebben de frequentie verplaatst naar 144,192 MHz om interferentie van EU naar EU contacten te voorkomen, maar de centrale boodschap is dat het gebied rond 144,190 MHz vrij moet blijven voor alleen TEP-contacten van Europa naar Afrika.

In volgorde zendt Afrika altijd als eerste uit, Europa altijd als tweede.

EME

Voor EME-operators is de declinatie van de maan maximaal dit weekend, eindigend op de 14e, dus er zullen lange maanvensters zijn. We zijn voorbij het perigeum, dus de padverliezen nemen weer toe. 144MHz hemelruis is matig dit weekend en dan laag voor de rest van de week.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentredarc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.ukswpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Propagatienieuws – 6 april 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De dalende trend in de zonnefluxindex is uitgekomen, met als tijdelijk dieptepunt een waarde van 111 op afgelopen woensdag. Het actieve gebied 3615 nam op 1 april afscheid met een laatste M-vlam, en sindsdien is het rustig op de zon. Dinsdag, woensdag en donderdag waren de eerste dagen sinds eind 2022 zonder een enkele C-, M- of X-vlam. Dit is een duidelijke indicatie van afnemende zonneactiviteit.

De laatste keer dat we zo weinig activiteit hadden was in november 2022, en met een flux onder 120 gaat de 10-m band slechts af en toe open.

Dit komt ook omdat de MUF niet meer zo sterk stijgt door het seizoen, hij gaat nog net over de 30 MHz, maar dit heeft al geleid tot merkbaar kortere openingstijden op 10 meter. Vier weken geleden opende de band betrouwbaar kort na zonsopgang, maar nu duurt het bijna tot het middaguur en gaat dan eerder dicht.

HF-vooruitzichten

Dit betekent echter niet dat de activiteitscyclus nu ten einde loopt. Integendeel, de zonneactiviteit vertoont nu weer een uitgesproken op en neer met een periode van twee tot vijf weken. Voor de komende week wordt daarom een toename verwacht, zij het nog bescheiden. NOAA en USAF verwachten een zonnefluxindex van 120 tot 140 en een lage Kp index tot 2. De bovenste banden zullen daarom allemaal open zijn, maar 10 meter zal niet langer open zijn van zonsopgang tot zonsondergang. Propagatie op de hogere HF-banden heeft zich verplaatst van Noord-Amerika naar noord-zuid paden, met name naar Zuid-Afrika en Zuid-Amerika.

20 meter bleef eind maart voor het eerst dit jaar de hele nacht bruikbaar. Dankzij het onrustige magnetische veld van de aarde en de afnemende zonneactiviteit was dit maar van korte duur, maar het geeft al wel de trend aan voor de komende weken en maanden. In elk geval is het genoeg voor 30 meter ’s nachts, op voorwaarde dat het magnetisch veld van de aarde rustig blijft. En dat zou de komende dagen inderdaad het geval moeten zijn.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Een combinatie van een lagedrukgebied ten westen van Schotland en een hogedrukgebied boven Italië stuurt lucht uit het zuidwesten. Voor tropo levert dit slecht enkele kleinere en kortdurende gebieden met redelijke condities op. Wel zijn er wat gebieden met neerslag en dus mogelijkheden voor regenscatter.houden.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Er zijn meldingen van trans-equatoriale QSO’s op 144MHz van Zuidelijk Afrika naar de zuidelijke Middellandse Zee, maar in onze regio kunnen we hier alleen maar over dromen als gevolg van onze noordelijke ligging. [1]

Meteorenverstrooiing is nog steeds de beste optie met random meteoren voor zonsopgang, maar we komen dichter bij de Lyridenregen van april later deze maand.

De zonneactiviteit is de laatste tijd wat afgezwakt, met voorlopig te lage Kp waarden voor aurora. Kijk uit naar fladderige signalen op de HF- of VHF-banden, gebruik de verschillende clusters of sla de frequentie van een van de noordelijke bakens op in het geheugen van je ontvanger.

Tip: Het Tonight@8 webinar van maandag 8 april is gewijd aan aurora. Whitham Reeve zal kijken naar hoogfrequente noorderlichtreflecties die zijn waargenomen bij Anchorage in Alaska in de Verenigde Staten van Amerika. De presentatie zal een overzicht bevatten van vroege onderzoeken en concepten die ten grondslag liggen aan de waarnemingen van aurora reflecties en instrumentatie. Het zal ook een selectie van spectrumbeelden uit 2020 bevatten die aurora reflecties laten zien. Het webinar is te volgen op het RSGB YouTube kanaal of het speciale BATC-kanaal. Ga voor meer informatie naar de RSGB-website op rsgb.org/webinars

Er zijn momenteel veel contacten op de 6 meterband via trans-equatoriale propagatie; van Sporadic E is echter nog niet veel te zien, maar dat zal de komende weken zeker veranderen.

Het is een goed moment om een vroege blik te werpen op de sporadische-E vooruitzichten voordat het echt druk wordt.

Enkele achtergrondregels die kunnen helpen zijn om propquest.nl te gebruiken om te zien waar de straalstromen zich bevinden, aangezien sporadische-E-propagatie vaak geassocieerd wordt met turbulentie in regio’s met straalstroomactiviteit. Zoek dan naar een relatief lage Kp-index. De andere hoofdregels hebben te maken met timing. Meestal zijn er twee vensters met goede kansen, een in de ochtend en een tweede in de late namiddag of vroege avond. Aan het begin van het seizoen zijn deze echter bij benadering.

Sporadic-E begint op de lagere banden zoals 10m en breidt zich, als het sterk genoeg is, geleidelijk uit naar de hogere banden. De 10 en 6m banden zijn waarschijnlijk de banden die deze maand gecontroleerd moeten worden.

[1] https://ei7gl.blogspot.com/2024/04/day-6-tep-opening-on-144-mhz-from.html  en https://ei7gl.blogspot.com/2024/04/tep-opening-on-144-mhz-band-from-japan.html

EME

Voor EME-operators wordt de declinatie van de Maan weer positief op zondag, wat ook het perigeum van de Maan is, zijn dichtste punt bij de Aarde, dus we zullen verlengende Maanvensters zien, toenemende elevatie en lage padverliezen. 144MHz hemelruis is laag tot de totale zonsverduistering van maandag, daarna matig voor de rest van de week.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentredarc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.ukswpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Propagatienieuws – 30 maart 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Vorige week zaterdag bleek weer eens hoe snel zaken kunnen veranderen. De zonnevlam van magnitude X1,1 in de ochtend van 23 maart haalde nog net het propagatienieuws.

Deze zonnevlam was afkomstig van het actieve gebied 3614, dat eerder al op 22 februari een zonnevlam van X6 produceerde – de grootste tot nu toe in zonnecyclus 25.

Dit gebied lag zaterdag precies in het midden van de zonneschijf. En dus ging de coronale massa-ejectie (CME) die door de zonnevlam werd veroorzaakt recht op de aarde af. Met meer dan 1100 km/s bereikte de CME de aarde in slechts 37 uur. Twee tot 3 dagen zijn gebruikelijker.

De inslag in het magnetische veld van de aarde was echt iets bijzonders, de magnetometers op de middelste breedtegraden maten een K-index van meer dan 8.

De kortegolf beleefde een korte positieve fase, maar twee uur later veranderde het magnetische veld dat door de zonnewind werd meegevoerd en draaide het bijna 180 graden. Dit is een aanwijzing dat er meer dan één trigger kan zijn geweest.

De verandering in magnetische oriëntatie maakte het veel moeilijker voor de zonnewinddeeltjes om de ionosfeer binnen te dringen. De magnetometers zakten daarom al snel naar een k-waarde van 4.

De MUF daalde aanzienlijk. De grafiek op propquest.co.uk van maandag 25 maart spreekt voor zich. In de nacht viel de MUF zelfs terug naar minder dan 7 MHz en overdag waren de hogere banden slechts een schim van de dagen ervoor.

Naast de massa-uitstoot zond de X-flare echter ook een lading snelle protonen uit. Deze veroorzaakten een poolkapabsorptie (PCA) en blokkeerden de voortplanting over de poolgebieden van zaterdag tot woensdag.

Pas in de namiddag van woensdag de 27e zagen we dat de 10m-band zich weer normaal gedroeg met de Kp-index terug in het bereik van 1 tot 3.

Op donderdag produceerde de gigantische zonnevlek AR3615 nog een zonnevlam van de X1-klasse. De explosie op 28 maart om 2053 UT ioniseerde het bovenste deel van de aardatmosfeer en veroorzaakte een diepe radiostoring boven de Stille Oceaan.

HF-vooruitzichten

Op basis van modelberekeningen van de baan van de CME verwacht NOAA dat de aarde deze keer niet zal worden geraakt en dat er geen geomagnetische storm is te verwachten.

Na een paar dagen stilstand groeit zonnevlek AR3615 weer. Een toename van 50% in oppervlakte vergeleken met de vorige dag heeft ervoor gezorgd dat een van zijn donkere kernen drie keer zo groot is geworden als de aarde. Dit vertaalt zich nog niet in de zonnefluxindex, Deze is 167 op zaterdag met een dalende trend naar 145 in de komende dagen. Later in de week is wel weer een stijging naar 185 mogelijk. De Kp index is voorlopig 2 of 3 met normale snelheden voor de zonnewind van circa 350 km/s/

Als de zon opkomt, is de MUF voor een hopafstand van 3000 km ongeveer 18 MHz, met waarden tot 30 MHz en meer in de middag, en bij zonsondergang zijn de waarden ongeveer 26 MHz, dalend tot ongeveer 12 MHz in de tweede helft van de nacht.

De 10 m-band opent betrouwbaar buiten de flare-sequenties en met laag vermogen en bescheiden antennes zijn DX-verbindingen naar andere continenten mogelijk, zelfs in FM.

Tip:

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

De komende dagen lijken redelijk weer te bieden voor paasactiviteiten of het bezoek aan een radiomarkt. Je hoeft voorlopig niet in de shack te blijven voor tropocondities, mogelijk wel voor regenscatter. Natuurlijk is nat weer meestal erg bevorderlijk voor regenscatter op de GHz-banden en een reeks langtrekkende lagedrukgebieden zal de UHF- en SHF-operators iets geven om hun tijd mee bezig te houden.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Na het lange winterminimum begint de meteooractiviteit in april toe te nemen. De belangrijkste bui in deze periode is de middelzware Lyriden, met een piek op 22 april om 07.00 uur UTC. Een IMO onderzoek in de periode 1988-2000 heeft aangetoond dat de maximumtijd van Lyriden van jaar tot jaar varieerde tussen 21 april 23u 20m UTC tot 22 april, 11u UTC). De activiteit was ook variabel: hoe dichter de piek bij de ideale tijd (λsol= 32,32 graden), hoe hoger de ZHR (tot ongeveer 23 hr-1), terwijl hoe verder de piek van de ideale tijd af lag, hoe lager de ZHR was, tot 14 hr-1. Zelfs de pieklengte van de bui was niet constant. Zelfs de pieklengte van de bui was niet constant, met FWHM variërend van 14,8 tot 61,7 uur; maar Lyriden hebben meestal een kort, vrij scherp maximum, dus de beste waarden worden normaal gesproken bereikt gedurende slechts een paar uur of zo. Voor 2024 voorspellen theoretische modellen geen toename van de activiteit.

Het jaarlijkse minimum van Sporadische Meteoren is voorbij, en de aantallen beginnen toe te nemen naar hun seizoensmaximum in de nazomer. Bovendien zijn sommige kleine buien overdag ook in staat om de totale meteooractiviteit te verhogen. Een bescheiden terugkerende piek in de radiosnelheid treedt typisch op rond 24 april, als gevolg van de gecombineerde snelheid van april-Pisciden, δ-Pisciden en ε-Arietiden.

Bij het HF deel is al stilgestaan bij de verhoogde Kp index van 8. Voor de aurorapropagatie viel het effect toch wat tegen doordat het magneetveld van de zonnestroom was veranderd in noordelijk, Daardoor was het effect voor aurora beduidend minder dan in eerste instantie werd verwacht. Een snelle luistertest naar fladderige signalen op de 80m of 40m banden is vaak een goede aanwijzing als je op dat moment geen toegang hebt tot de Kp-index.

De belangrijkste modus voor de komende maanden is Sporadic-E en er is wat vroege propagatie mogelijk, voornamelijk in digitale modi op de 10m of 6m banden, maar waarschijnlijk zeer vluchtig.  Tijdens het zomerse Sporadic-E seizoen is het de moeite waard om de propquest.nl grafieken te bekijken om te zien wat er gebeurt en om een idee te krijgen van hoe het verband houdt met weerpatronen van de straalstroom door kruiscontroles met de Sporadic-E blog bovenluchtkaarten.

De Sporadic-E Probability Index, of EPI-kaarten, kunnen ook nuttig zijn om te zien hoe de gunstige gebieden in de loop van de tijd veranderen. In de huidige voorseizoenperiode is het meer gebruikelijk om trans-equatoriale propagatie, of TEP, te vinden als een exotische modus die paden biedt naar het zuiden, naar Zuid-Afrika en mogelijk naar Zuid-Amerika.

EME

Voor EME-operators bereikt de declinatie van de Maan het minimum op Paasmaandag, dus we zullen korte Maanvensters zien met lage elevatie. Padverliezen nemen de hele week af en 144MHz hemelruis is matig, stijgend tot een piek van meer dan 3.000 Kelvin op Paasmaandag voordat het terugkeert naar lage niveaus

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentredarc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.ukswpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Propagatienieuws – 23 maart 2024 -update

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Na een rustige fase steeg de zonneflux vorige week tegen het weekend aanvankelijk van 130 naar bijna 200. Dit was vooral te danken aan het zeer actieve gebied 3615, en het voormalige monstergebied is ook terug.

Het was de bron van de X6-zonnevlam op 22 februari – de grootste tot nu toe in zonnecyclus 25 – en draagt nu het nummer 3614.

Twee actieve regio’s produceerden op zaterdag rond 0140 UITC samen een X1.1-klasse zonnevlam, en rond 0700 UTC een kleinere vlam in de M klasse. Daarna volgden er nog enkele zonnevlammen, allemaal gericht op de aarde.

Ruimteweerwaarnemers noemen de dubbele uitbarsting van 0140 UTC een “sympathische zonnevlam”. Sympathieke zonnevlammen zijn paren zonnevlammen die bijna gelijktijdig ontstaan op ver uit elkaar liggende zonnevlekken. Dit is geen willekeurige gebeurtenis. Bijna onzichtbare magnetische lussen in de corona verbinden de gebieden met elkaar. Dit betekent dat eruptieve instabiliteiten van de ene naar de andere kunnen reizen.

De dubbele uitbarsting duurde meer dan vijf uur en produceerde een coronale massa-ejectie (CME). De eerste gegevens van de SOHO-coronagraaf en beelden van het STEREO-A ruimtevaartuig suggereren dat de CME op de aarde gericht is. Daarom wordt verwacht dat hij in de komende 36 tot 72 uur op aarde zal aankomen.

Door de uitbarsting van de X1.1 vlam waren de propagatieomstandigheden zaterdagochtend aanvankelijk verstoord. Er werd een R3 radio black-out en een S1 stralingsstorm (protonen) geregistreerd.

HF-vooruitzichten

De zaken gaan op een soortgelijke turbulente manier verder. Aan het begin van de week wordt een verhoogde zonnewind van een coronaal gat verwacht. De NOAA kondigt ook een co-rotating interaction region (CIR) aan voor 25 maart, die mogelijk een geomagnetische storm van G1-klasse kan veroorzaken. CIR’s zijn overgangszones tussen snel- en langzaam bewegende stromen zonnewind. Ze bevatten schokgolven en samengeperste magnetische velden.

Al met al is er dit weekend een mix die waarschijnlijk zal leiden tot een aanvankelijk aanhoudende verstoring van de kortegolfpropagatie tot en met maandag. En door de over het algemeen hogere zonneactiviteit worden verdere verstoringen steeds waarschijnlijker voor de komende week.

Terwijl de NOAA de verwachte zonneflux opnieuw vrij laag vaststelt op 165, voorspellen de ruimteweerexperts van de Amerikaanse luchtmacht (USAF) een langzame daling naar 185 eenheden. De ervaring leert dat de voorspellingen van de USAF nauwkeuriger zijn. Voor de Kp index kunnen we zondag en maandag waardes verwachten van 4 tot 7 met tijdelijk sterke geomagnetische storm (G3).

Maar ongeacht de verwachte fluxwaarden heeft de MUF overdag al steeds meer moeite om boven de 30 MHz uit te komen. 10 meter is steeds minder uren open, de eerste voorbodes van de komende zomerse omstandigheden. Als je 10 meter wilt gebruiken, moet je dat nu doen voordat de band zijn zomerstop ingaat.

Aan de andere kant kunnen de middenbanden op HF nu ’s avonds langer worden gebruikt, 30 meter meestal de hele nacht lang. De beste TEP-condities zijn nu op 6 meter, d.w.z. speciale propagatie op paden die de evenaar in zuidelijke richting kruisen.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Het goede nieuws is dat de weerkaarten boven de Noordzee een prachtig lagedrukgebied laten zien. Het slechte nieuws is dat we hierdoor tropocondities voorlopig kunnen vergeten. Regenscatter is wel mogelijk. Nu we de lente ingaan, kunnen de karakteristieke ‘aprilbuien’ heel nuttig zijn voor regenscatter. Hun effectiviteit is gerelateerd aan de zesde macht van de regendruppeldiameter, dus de grotere druppels in zwaardere ‘aprilbuien’ kunnen steeds waardevoller worden op de GHz-banden. Er zijn veel goede online weerradars beschikbaar waarmee je ze kunt volgen voor maximaal profijt.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Door de verwachte Kp van 7 neemt de kans op aurora maandag sterk toe. Rond deze tijd van het jaar komt aurora vaker voor doordat het magnetisch veld van de aarde gunstiger gekoppeld is aan de zonnewind. Meteorscatter is een mindere optie en berust op rondom activiteit, omdat we nog ver verwijderd zijn van grote meteorenregens.

Sporadische-E en gerelateerde Trans-Equatoriale Propagatie, of TEP, zal de komende maand een belangrijke speler zijn. Kijk voor TEP tussen Europa en zuidelijk Afrika naar clusters rond het midden van de dag. Hoewel het meestal stations in Zuid-Europa bevoordeelt, kan het af en toe ook opduiken voor onze regio. 

Voor Sporadic-E begint het nieuwe seizoen te ontwaken, dus de gebruikelijke stelregel om clusters te controleren is het beste advies, te beginnen met de 10m-band en op te werken naar de 6m-band. De traditionele ‘vensters’ in de ochtend en late middag zijn minder betrouwbaar in het vroege seizoen.

EME

Voor EME-operators: de declinatie van de maan is nog steeds positief, maar wordt komende maandag weer negatief. Padverliezen zijn maximaal door het apogeum op zaterdag de 23e. 144MHz hemelruis is laag, maar stijgt naar matig tegen het einde van de komende week, tot meer dan 1.000 Kelvin op zondag de 31e.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentredarc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.ukswpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Propagatienieuws – 16 maart 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Tot nog toe past de maand maart niet bij een zonnevlekkenmaximum. In slechts vier weken tijd is de zonnefluxindex (SFI) gedaald van ongeveer 200 naar bijna 120.

Vorige week produceerde het nu niet meer zichtbare gebied 3599 twee M-vlammen, maar de vlamactiviteit is momenteel beduidend lager dan de voorgaande maanden. Aan de andere kant was het aardmagnetisch veld vrij rustig, wat gunstig was voor de lagere banden.

Op vrijdag leverde zonnewind voor wat afwisseling met deels actieve geomagnetische condities (Kp 3-4).

Op vrijdagavond namen ook de laag-energetische protonwaarden toe als gevolg van een grote coronale massa-ejectie (CME), die ook vroeg op vrijdag werd waargenomen en achter de westelijke rand van de zon ontstond. Vanwege de locatie van de uitbarsting is het niet waarschijnlijk dat de aarde door deze CME wordt geraakt. Niettemin was er vrijdagavond een kleine protonenstorm (S1) en een totaal verlies van transpolaire radiopaden.

Tot nu toe heeft de huidige neerwaartse trend in zonneactiviteit niet veel invloed gehad op de propagatieomstandigheden, omdat de ionosfeer erg traag kan zijn. De hoogste MUF3000 op de middag was 35 MHz boven Centraal-Europa. Alle banden inclusief 10 meter openden stabiel en boden goede propagatieomstandigheden.

HF-vooruitzichten

NOAA meldt ook dat het actieve gebied 3590 aan de andere kant van de zon kan worden waargenomen met helioseismologie. Dit zou kunnen betekenen dat het nog steeds actief is als het binnenkort terugkeert. Dit gebied produceerde de zonnevlam X6 op 22 februari – de grootste tot nu toe in zonnecyclus 25.

Helioseismologie is een wetenschappelijke tak van de zonneastrofysica die zich bezighoudt met de natuurlijke trilling van de zon en deze gebruikt om inzicht te krijgen in haar interne structuur. Al in 1960 ontdekte de Amerikaanse natuurkundige Robert B. Leighton ritmische bewegingen op het oppervlak van de zon met een periode van ongeveer vijf minuten. Deze bewegingen bleken oscillaties van de zon te zijn en vormden de basis voor helioseismologie. Door de oscillatiegegevens te analyseren, kunnen conclusies worden getrokken over de fysische eigenschappen van de zon. Zo kunnen bijvoorbeeld de temperatuurverdeling of de magnetische velden onder het oppervlak van de zon worden gevisualiseerd.

De voorspellingen voor de komende week beschrijven allemaal een opwaartse trend, hoewel de voorspelde waarden van de verwachte zonneflux verschillen: Terwijl de NOAA een stijging tot 135 eenheden verwacht, voorspelt de US Air Force zelfs een stijging tot 150 eenheden. Het aardmagnetisch veld zal rustig blijven met een Kp index van 2 tot 3.

De propagatieomstandigheden zijn vergelijkbaar met de voorgaande week: de 10 m-band zal naar verwachting van kort na zonsopgang tot zonsondergang opengaan, 14 MHz blijft op sommige avonden tot bijna middernacht open en afgelopen maandag ging het zelfs tot ver in de tweede helft van de nacht door. Dit zijn al de voorbodes van een 20 m-band die 24 uur per dag open is, die we over een paar weken weer krijgen. In de nacht schommelt de MUF momenteel rond de 10 MHz, dus 30 meter blijft de hele nacht open voor langeafstandsverkeer.

En woensdag om 0306 UTC is het weer zover: de lente-equinox. Dit markeert ook het begin van de astronomische lente. De terminator, de dag-nachtgrens, loopt dan precies noord-zuid over de twee polen; het noordelijk en zuidelijk halfrond ontvangen evenveel zonlicht. Dit is de tijd van de beste omstandigheden voor de grey line. Dit is een band rond de aarde die daglicht van duisternis scheidt. Propagatie langs de schemerlijn is zeer efficiënt. De reden hiervoor is dat de D-laag, die RF-signalen absorbeert, snel verdwijnt aan de zonsondergangkant van de grey line en nog niet is opgebouwd aan de zonsopgangkant. Als gevolg hiervan heeft het signaalpad langs deze lijn overal een hoog ionisatieniveau. Radioamateurs en kortegolfluisteraars kunnen dit effect gebruiken voor DX-contacten door deze band te observeren op zijn weg rond de wereld. In Nieuw-Zeeland bijvoorbeeld is de zonsopgang rond 1815 UTC, wanneer de zon hier net onder is gegaan.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Dit weekend schuift een hogedrukgebied over Spanje en Frankrijk nar het noordoosten. Voor onze regio levert het voorlopig geen noemenswaardige tropocondities op. Er wordt wel wat neerslag verwacht en daarmee kansen op regenscatter. Naarmate we naar het laatste deel van de maand gaan, wordt de intensiteit van de buien groter door de extra warmte die de effectiviteit van regenscatter verbetert.

Onweer is voorlopig niet te verwachten, maar het loont toch om kennis te nemen van het zeldzame fenomeen bliksem-scatter. In Australië is hiermee recent een MSK144 QSO gemaakt op 23cm over een afstand van 505 km.

[link https://ei7gl.blogspot.com/2024/03/lightning-scatter-contact-on-1296-mhz.html ]

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

Meteorscatter moet het voorlopig hebben van random meteoren – probeer net voor zonsopgang voor de beste resultaten. Maar met de volgende grote bui, de Lyriden eind april, moeten we nog even wachten op een toename in activiteit.

Sporadic-E duikt af en toe op in de plots op Propquest, maar het hoofdseizoen is nog even weg. 10m en de lage VHF-frequenties zullen hier het meest van profiteren. In Australië zijn enkele laagvermogen bakens actief net boven 30 MHz. Deze worden af en toe ook in onze regio gehoord. https://ei7gl.blogspot.com/2024/03/low-band-vhf-tests-by-tony-mann-in.html

Wie 6m goed in de gaten houdt wordt soms beloond met een F2 opening.  Op 9 maart is het 20.000 km lange pad naar Chatham Island opengegaan.

[ https://ei7gl.blogspot.com/2024/03/20000km-opening-on-50-mhz-from-chatham.html  }

EME

Voor EME-operators bereikt de declinatie van de Maan een maximum op zondag, maar de padverliezen beginnen weer toe te nemen. 144MHz hemelruis is matig, dalend naar laag op woensdag.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentredarc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.ukswpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Propagatienieuws – 10 maart 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Afgelopen zondag was er in de tweede helft van de dag een magnetische storm, maar deze viel wat sterker uit dan verwacht. Dit leidde tot zeer goede Aurora condities op 6m voor heel Noord-Europa en was zichtbaar tot op onze breedtegraad. De aanleiding was een coronale massa-ejectie. Het plasma van een uitbarsting van een M-klasse zonnevlam op 28 februari raakte het aardmagnetisch veld op zondagmiddag 3 maart. De Kp-index steeg tot meer dan 5 gedurende meer dan negen uur – een magnetische storm. De snelheid van de zonnewind was een weinig spectaculaire 350 km/s, maar omdat het interplanetaire magnetische veld zuidwaarts gericht was, kon het zonneplasma zich gemakkelijk koppelen aan het magnetische veld van de aarde.

De effecten op de propagatievoorwaarden volgden de theorie: de maximaal bruikbare frequentie over een sprongafstand van 3000 km (MUF3000) daalde aanzienlijk. Dit had waarschijnlijk de meeste invloed op de noordelijke paden, terwijl de zuidelijke paden relatief onbeschadigd bleven.
Bij de ionosonde in Dourbes/België werd op zondag rond 1120 UTC een waarde van 39 MHz gemeten. Tegen 1430 UTC was het al gedaald tot onder de 28 MHz. De ionosfeer herstelde zich pas maandagmiddag, toen de MUF rond 1110 UTC weer steeg tot een waarde van meer dan 28 MHz. Dit betekent dat de 10 m-band pas na ruim twintig uur weer bruikbaar was. De rest van de week bracht vervolgens weer grotendeels ongestoorde propagatieomstandigheden en de Kp-index bleef onder de 3.

HF-vooruitzichten

Voor de komende dagen verwacht NOAA een gematigde activiteit op de zon, met een Solarfluxindex van 125 tot 130 die eind van de week weer toeneemt naar 160 tot 180. De Kp index blijft voorlopig laag net als de kans op radio black-outs.

Dit belooft goede condities op zowel de onder- als bovenband met een algehele positieve trend – met een MUF3000 van meer dan 30 MHz overdag en rond de 10 MHz ’s nachts.

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

In de komende dagen ligt een niet al te sterk lagedrukgebied bij Nederland. Tropo condities zijn er niet of nauwelijks te verwachten m.u.v. wat verbeteringen bij het dagelijkse stijgen en dalen van de temperatuur. Maandag en dinsdag wordt neerslag verwacht en zijn er mogelijk kansen op regenscatter.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

De Kp index is momenteel te laag voor Aurora voor onze regio, maar maart is statistisch de maand met de meeste Aurora’s. Een analyse over een periode van 75 jaar komt tot de conclusie dat maart meer geomagnetisch actieve dagen heeft dan elke andere maand van het jaar. Oktober volgt op de voet. Dit komt door het Russell-McPherron-effect. Kort gezegd ontstaan er in de weken rond de equinox scheuren in de magnetosfeer van de aarde, waardoor de zonnewind tot diep in de poolgebieden kan doordringen en – op het noordelijk halfrond – het noorderlicht kan activeren.

Er is de laatste tijd af en toe een kortstondige puls van Sporadic-E te zien op de grafieken van Propquest. Dit was soms merkbaar op de LF-banden maar is nog geen grote speler voor de gebruikelijke Sporadic-E banden van 10m, 6m en hoger. Echter, op digitale modi hebben Britse stations afgelopen week 50MHz trans-equatoriale propagatie, of TEP, naar Afrika waargenomen.

EME

Voor EME-operators is de declinatie van de maan nog steeds negatief, maar wordt maandag weer positief. Padverliezen naderen het minimum met perigeum vandaag, zondag de 10e. 144MHz hemelruis is de hele week laag, behalve vandaag, de 10e, wanneer de Zon dicht bij de Maan staat en in de bundelbreedte van antennes.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentredarc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.ukswpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl

Propagatienieuws – 2 maart 2024

Deze week in Propagatienieuws:

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Ten opzichte van een week geleden is de zon de laatste dagen wat rustiger. Een groot actief gebied schuift naar de noordwestelijke rand van de zichtbare zonneschijf. Daarmee neemt het risico op krachtige uitbarstingen af.

Er werd gevreesd voor grotere uitbarstingen van zonnevlammen en coronale massa-ejecties (CME’s), aangezien dit de grootste zonnevlek van de huidige zonnecyclus tot nu toe is, maar uiteindelijk bleef dit uit. Hoewel we de afgelopen dagen te maken hebben gehad met enkele C- en M-klasse flare-uitbarstingen, hebben deze uiteindelijk niet geleid tot grote verstoringen van het kortegolfverkeer.

Met uitzondering van 25 tot 27 februari was het geomagnetisch veld vorige week grotendeels rustig.

HF-vooruitzichten

Voor de komende dagen wordt een zonnefluxindex van circa 145 tot 150 verwacht die over enkele weken kan oplopen tot 180.Ook de Kp-index is voorlopig beperkt tot 2 a 3. Wel passeert er van zaterdag 2 op zondag 3 maart een GME die mogelijk een kleinere geomagnetische stormen van klasse G1 kan veroorzaken.

Volgens NOAA [1] en USAF [2] zou dit beeld kunnen aanhouden tot de lente-equinox (woensdag 20 maart 2024, 03:06 UTC). Dit betekent dat de huidige vrij goede omstandigheden voor de korte golf zullen aanhouden, wat vooral fans van de 10 m-band zou moeten bevallen. De situatie belooft immers voortdurende goede DX-verbindingen met weinig inspanning.

De MUF voor een sprongafstand van 3000 km bereikt momenteel zijn laagste punt op ongeveer 10,5 MHz in de ochtend rond 0600 UT, stijgt steil naar 24 MHz bij zonsopgang, bereikt waarden van ongeveer 37 MHz in de loop van de dag en daalt naar 29 MHz bij zonsondergang.

Dit betekent dat de 10 m-band ongeveer 10,5 uur per dag open is, de 20 m-band ongeveer 15 uur en de 30 m-band 24/7 open is.

[1] https://www.swpc.noaa.gov/products/27-day-outlook-107-cm-radio-flux-and-geomagnetic-indices

[2] https://www.swpc.noaa.gov/products/usaf-45-day-ap-and-f107cm-flux-forecast

VHF en hoger

Tropo, regenscatter

Voorlopig bepalen lagedrukgebieden het weerbeeld, met deze keer relatief weinig wind en regen. Tropo condities zijn er niet of nauwelijks te verwachten m.u.v. wat verbeteringen bij het dagelijkse stijgen en dalen van de temperatuur. Neerslag lijkt beperkt en dat geld daarmee ook voor de kansen op regenscatter. op de GHz-banden.

Sporadische-E, meteorscatter en Aurora

EI7GL heeft op zijn blogspot de resultaten gepubliceerd van recente testen op 40 MHz. Op de 6m band was er eerder in de week wat digitale activiteit te horen naar Zuid-Afrika en Lesotho. Dit was waarschijnlijk het resultaat van Trans Equatorial Propagation of TEP.

In feite is de voorjaarsperiode een vrij goede tijd om te luisteren naar TEP, getimed tussen het verval van het zomer Sporadische-E seizoen op zuidelijk halfrond en het begin van het seizoen op het noordelijk halfrond. Het is de moeite waard om in maart te kijken of er soortgelijke activiteit is voor paden naar het zuidelijk halfrond via TEP. Signalen kunnen sterk genoeg zijn voor SSB- of CW-modi, dus het is niet uitsluitend voor digitale modi.

In februari-maart zijn er slechts kleine meteoorregens. De belangrijkste daarvan liggen al achter ons. Waarnemers op het zuidelijk halfrond zullen de activiteit van α-Centauriden controleren. De gemiddelde piek ZHR van deze bui, tussen 1988-2007 was slechts 6 per uur; maar in 1974 en 1980 zorgden uitbarstingen van enkele uren voor ZHR in de buurt van 20-30 per uur. Significante activiteit werd gerapporteerd op 14 februari 2015, hoewel er geen bevestiging was van een uitbarsting die voorspeld was voor 8 februari 2015.

Ook sporadische meteoren bereiken nu hun seizoensgebonden minimum, maar MS-contacten via “sporadics” zijn nog steeds mogelijk, vooral in de vroege ochtenduren.

EME

Voor EME-operators daalt de declinatie van de maan tot een minimum op dinsdag. Padverliezen zijn nu over hun piek heen en dalen tot perigeum op zondag de 10e. 144MHz hemelruis is matig tot hoog, met een piek van meer dan 2.500 Kelvin op dinsdag de 12e.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom PC5D. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB, dxinfocentredarc.de/der-club/referate/hf/ , Make More Miles on VHF, metoffice.gov.ukswpc.noaa.gov,  en poollicht.be. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl